Tat, Yapı ve Aroma: Siyah Çay Tat Yelpazesi

Çaydaki lezzetin yapı taşları bitkisel, lezzetli, baharatlı, çiçeksi ve meyveli olabilir. Çay tadımının büyüsü bu tatların nasıl sonsuz kombinasyonda birleştiğidir. Yapı, aroma, içtikten sonraki tat, tatlılık ve fizyolojik etkiler ise bu çeşitliliğe katkıda bulunur. Çaydaki bu açık uçlu tadın keşfedilmesinin diğer bölümde, bitkisel yelpazeye ve dokunun tat üzerindeki etkilerine bakmıştık.

Siyah Çay ve Lezzetli Tat Yelpazesi

Lezzet, siyah çaylarda tanımlayıcı unsurdur ve birçok oolong, pu’er ve hatta bazen yeşil çayda önemli bir rol oynar. “Lezzetli” terimi, bir çayın sunduğu zengin, dolu ve tatmin edici hazza verilen kabaca bir terimdir. Lezzetli olarak nitelendirilen çay sabah huzursuzluğundan sizi adeta sarsarak kurtaracak çaydır. Lezzetli çay, aynı zamanda çayın içeriğinde bulunan ve psikolojik olarak en bağımlılık yaratıcı olabilecek unsurlarından biridir. Otsu ve bitkisel notalar tam ihtiyacınız olan şey olabilir, ancak yoğun çay isteklerinin büyük bir kısmı derin malt veya kuruyemiş tadı, pasta ve unlu mamüller, hatta çikolata ile ilgilidir.

Bu yelpazenin lezzetli yanı genellikle şeker açısından zengin aromalara kayar çünkü çay doğal olarak çok tatlıdır. Fakat, bazı pu’er çaylarında lezzet daha özlü ve otsu hale gelir. Lezzet yelpazesi bir taraftan bitkisel ve diğer taraftan baharatlıdır. Lezzetli ve bitkisel çay arasındaki sınırda kalan geçiş çayları, fasulye benzeri tatlara ve yumuşaklığa sahiptir. Zengin fasulye benzeri çayın klasik bir örneği Laoshan Green’dir. Lezzetli çay yelpazesinde bir sonraki adıma geçersek, ceviz ve fındık gibi güçlü kuruyemiş tadına sahip çaylar gelir. Sheng çayı fındık ve ceviz altı tonlarıyla ünlüdür. Sheng pu’erh çayının özellikle lezzetli ve bitkisel tat arasındaki geçiş boşluğuna düşmesi muhtemeldir.

Pu’er alanında lezzetli tatlara bir adım daha gidersek irmik ve tahıl tatlarıyla karşılaşırız. Özellikle arpa ve kavrulmuş arpa yaygın notalardır. Laoshan’dan gelen siyah çaylar bu tadın arpa tarafında kalırken, Fujianese siyah çayları irmik notalarında kalır. Burada psikolojik olarak tatmin edici tatlara girmeye başlıyoruz. Sıcak ve doyurucu yiyecekleri anımsatan bir çay içmek, sanki ayaklarınızı uzatmış sıcacık evinize yemek yiyormuşsunuz gibi bir his uyandırır. Belki de bu, batıda siyah çayların popüler olmasının bir nedenidir – eski bir moda olan televizyon karşısı yenen kuruyemiş ya da dondurma gibi yiyeceklerle ile aynı hazzı verirler.

Lezzet spektrumun bir sonraki yaygın unsuru çikolatadır. Aslında şekersiz çikolata, diğer ülkelerde yemeklerde sıkça kullanılan bir lezzettir. Çaydaki çikolata notalarının tatlı olmasını sağlayan, çayın kremsi yapısıdır. Laoshan siyah çayı aynı zamanda doğal çikolatadan yapılmış siyah çayın en göze çarpan örneğidir. Wuyi oolong çayı da çikolata notalarından sayılabilir. Bir kez daha söyleyelim, çikolatanın tadı, çikolatalı çaylara güçlü bir psikolojik bağımlılık yaratır ve fevkalade derecede tatmin edicidir. Aslında bağımlılık bu bağlamda yanıltıcı bir kelime olabilir. Burada bu kelimeyi seçmemizin amacı, bir insanın aynı çayı tekrar tekrar kullanmaya devam etmesinin sebebini göstermektir. Çay alırken hepimizin elinin ilk gittiği bir çay vardır. Sizin eliniz ilk hangi çaya gidiyor bir düşünün ve sevdiğiniz şeyleri hatırlatan lezzetleri (çikolata gibi) belirleyin. Bu çayda ne aradığınızı anlamanıza yardımcı olacaktır.

Lezzet yelpazesi baharatlı çaylara doğru ilerledikçe, nihayet maltlı çaylara kavuşuyoruz. Malt, esasen ekmek benzeri bir tatmin ediciliktedir ama baharatlı çayların yapıları ile sınırlanan bir keskinliği vardır. Malt, dilin kenarlarını sıkıca kavrar ve sanki ana yemek yemişsiniz gibi lezzet bırakır. Yunnan siyah çayı olan Zhu Rong ve Fujianese çayı olan Qimen daha maltımsı niteliklere sahiptir. Hint siyah çayları da daha maltlı olduğu için tercih edilir, ancak birçok Hint çayı kremsi bir yapı yerine daha canlı bir yapıya sahiptir.

Lezzetli Çay Tadımında Yapı Hakkında Ufak Bir Bilgilendirme

Lezzet spektrumunu parçaladıkça; kuruyemişimsi, maltlı ve çikolatalı tat hislerinin çayın yapısından ve tatlılığından kaynaklandığı açıklığa kavuşacaktır. Kendi başına lezzetli çaylar çok belirsizdir. Basitçe anlatmak gerekirse bu çayların olayı doyurucu  bir yemek tadına sahip olmaktır. Yapı ve tatlılık, lezzetli çaylara canlılık ve çeşitlilik verir.

Kolay bir örnekle siyah çay ve kavrulmuş oolong çayı arasındaki farka bakalım. Oolong çayı genellikle sulu veya ışıltılı bir yapıya sahip olacaktır, Wuyi çayı ise mineralli özelliklere sahiptir. Siyah çaylar kremsidir ve Yunnan siyahı çayı ise ketenimsidir. Kremsi dokular, lezzetli çayların tadının ağza sütlü çikolata veya hamur işi gibi gelmesini sağlar. Sulu yapılar, içinde çikolata tadı bulunan çayları daha keskin bir hale getirirken, içinde malt tadı bulunanları karamel benzeri hale getirir. Köpüklü yapılar çikolatayı köpürtülmüş sıcak çikolata veya damla bitter çikolata gibi bir tada büründürecektir. Maltlı çayları ise daha odunsu bir tada götürecektir.

Siyah çayınızın sadece yapısını görmezden gelmeyi deneyin. Sert ve kuru mu? Kremsi ve yoğun mı? Keten gibi yumuşak mı? Bu, çayınızın nereden geldiği ve nasıl işlendiği hakkında size çok şey anlatabilir. Aynı zamanda çayın tadının neden böyle olduğunu anlamanıza yardımcı olacaktır.

Tatlandırılmamış Çayda Tatlılık Nedir?

Bu makalede birkaç kez tatlı kelimesini kullandık. Çay tadımcılar, bir çayın tatlılığını tanımlamak için bal, kaya şekeri, karamel, pekmez veya esmer şeker gibi kavramlar kullanır ama bu kavramlar bizim bildiğimiz çaya atılan şekere ya da bala tekabül etmez. Bütün çaylar doğal olarak tatlıdır, bazıları diğerlerinden daha fazla bile olabilir. Çünkü bitkiler enerjiyi şeker olarak depolar ve şekeri de büyümek için kullanırlar. Yapraklar hala gençken toplanan çay daha tatlıdır çünkü bu yapraklar hala büyümek için kullanmayı planladıkları şekerlerle doludur. Bu tatlı genç yapraklar sadece ilkbaharda hasat edilmez, filizlenirken yaz ve sonbaharda da toplanabilir.

Tatlılık çayın tadını baştan sona değiştirir. Lezzetli çay yelpazesinde, kavrulmuş et gibi tatlardan uzaklaşılarak pastane tatlıları, çikolata ve malt gibi tatlara yaklaşılır. Sadece bazı tütsülü sheng pu’er ya da Lapsang Souchong gibi çaylar tatlılığı dengeleyerek lezzetin etimsi olmasını sağlayabilir.

Bir sonraki çay denemenizde, çayın tatlılığına bir bakın. Tatlandırıcı eklemeden önce bir yudum alın. Çayınızın hangi şekeri çağrıştırdığını bilmek, tadını daha iyi algılamanıza yardımcı olacaktır. Eğer tatlandırıcı eklemekte ısrarcıysanız, balımsı çaylar için doğallıktan şaşmayarak yine bal kullanmanızı tavsiye ediyoruz. Daha yoğun bir tatlılığı olan çaylar için ise esmer şeker kullanabilirsiniz.

Baharatlılık pu’er, Yunnan siyah çayı ve bazı oolong çaylarının temel özelliğidir. Tatlılık ve dokunun tat almadaki rolü üzerindeki temel bilgilerimizi kullanarak, aromanın çayın lezzeti üzerinde nasıl bir etkisi olduğuna bakabiliriz. Hafızanın ve tat almanın birbirine olan potansiyel ilgisine de ayrıca bakacağız.

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Bu site, istenmeyenleri azaltmak için Akismet kullanıyor. Yorum verilerinizin nasıl işlendiği hakkında daha fazla bilgi edinin.

The way of tea