Farklı Çay Çeşitleri

Çay bitkisi, aynı şarapta kullanılan üzümde olduğu gibi yetiştiği bölge, sıcaklık, toprak özellikleri, yükseklik, güneş gibi birçok özellikten etkilenir. Ayrıca çayın toplandıktan sonra ne gibi işlemlerden geçtiği de çayın tadını, kokusunu ve görüntüsünü büyük ölçüde değiştirir. Aşağıda dünyanın farklı yerlerinde yetişen öne çıkan çay çeşitlerini özetlemeye çalıştık; beyaz çay, yeşil çay, siyah çay ve niceleri…

BEYAZ ÇAY

Beyaz çay, yeşil çay ve siyah çaydan farklı olarak hiç fermentasyon işlemine uğramazlar. Toplandıktan hemen sonra soldurma ve kurutma işlemine tabi tutulurlar. Çaylar iç mekanda serilir sadece ortamdaki doymuş havayı uzaklaştırma süretiyle ortam sıcaklığında hava ile soldurma ve ve kurutma işlemi yapılır.

Soldurma ile birlikte kurutma işlemi bir kaç günü alacak şekilde olması en idealidir. Kurutma işleminin hızlandırılması istendiğinde, sıcaklığın 70 C’yi aşmaması önerilir, düşük sıcaklıklar daha iyi sonuçlar vermektedir. 45-50 C  yoğun kurutma için tavsiye edilir.

Kuruçaydaki nem oranının %5’ler seviyesinden daha düşük oranlara düşürülmemesi tavsiye edilir.

Beyaz çay eğer çok sıcak ortamda soldurulursa kırmızımsı, çok soğuk ortamda soldurulusa siyahımsı renk alır. Sitimle şok soldurma ve bazende güneşte kurutmada uygulanmaktadır.

Her ne kadar her sürgünde bu tomurcukların toplanması mümkünse de en değerli olanı; ilk sürgünün ilk günlerinde toplananıdır. Yağmurlu havalarda ve sabah çisesinde toplanmamalıdır.

Hindistanda haftanın her günü olmak üzere Mart ayından Kasım ayına kadar tomurcuk toplanmaktadır. Ancak, beyaz çay yalnız tomurcuklardan olur diye bir şartta yoktur. Beyaz çay, tomurcuk ve bir yapraktanda olur. Hatta iki yaprak ve bir tomurcukran -ikibuçuk yaprak- yapraktanda olur. Tabi bu çayın toplandığı sürgüne ve ülkesine göre değişebilir. Genelde beyaz çay oldukça hafiftir onun için demliğe veya bardağa yeteri kadar çay eklediğinizden emin olmalısınız. Aynı çayı peş peşe olmak şartıyla üç kere demleyebilirsiniz. Ancak ilk demlemedeki 6 dakikalık süreye her bir yeni demleme için ilave 2-3 dakika eklemelisiniz.

Demde kullanılacak su (70-80 C) olmalıdır. Kesinlikle suyla birlikte kaynatılmaması gerekir. Diğer bir ifadeyle siyah çay için kullanılan sudan daha düşük sıcaklıkta olmalıdır. Bir başka ifadeyle kaynamış suyu 1-2 dakika dinlendirmek gerekir. Beyaz çayı hafif yemeklerden sonra tercih etmelisiniz. Baharatlı yemeklerden sonra içerseniz lezzetine varamazsınız. Yeşil çayların çoğunda otsu bir tat varken, beyaz çayda kavunu andıran hoş bir tad vardır. İdeal dem rengi solgun sarıdır.

Beyaz Çay Çeşitleri

Shou Mei: Diğer beyaz çay çeşitlerine göre daha koyudur ve daha kuvvetli bir aroması vardır. Oolong çayına yakın bir tadı vardır.

Gong Mei: White Peony gibi çok değerli beyaz çayların arta kalanlarından elde edilir. Az miktarda tomurcuk içerir.

Snowbud: Çok özel bir tada sahip olmakla beraber makul sayılabilecek bir fiyatı vardır. Beyaz çay dünyasına girmek isteyenler için doğru bir başlangıçtır.

Song Yang: Sadece Song Yang bölgesinde yetişen ve çok özel işlemlerden geçen değerli bir beyaz çaydır.

White Peony (Bai Mu Tan): Sadece tomurcuk ve en üstteki en genç iki yaprağın toplanarak işlemden geçirilmesi ile elde edilen bir beyaz çaydır. Çin’de yetişen değerli çaylardan biri olarak bilinir.

Silver Needle (Yin Zhen): Çayın anavatanı Çin’de yetişen en değerli beyaz çay olarak bilinir. Sadece baharın başlangıcında tomurcuklar toplanarak elde edilir.

Imperial White: Çin’in Fujian bölgesinde yetişen, tam gövdeli, tütsülü ve uzun süren bir tada sahiptir. Yetiştiği yer ve geçtiği işlemler sebebi ile en değerli beyaz çeşitlerinden biri olarak kabul edilir. Sadece tomurcuk ve en üstteki yaprağın toplanması ile elde edilir.

Mariage Freres white tea brume de rose: Bu aslında özel bir çay çeşidi olmamakla beraber Fransız Mariage Freres markasının gül aromalı çok beğenilen bir beyaz çayı olduğu için listeye ekledik.

YEŞİL ÇAY

Yeşil çay, siyah çayla aynı bitkiden “Camellia Sinensis” ten elde edilmesine rağmen; aralarındaki tek farklılık, işleme tekniğinden kaynaklanır. Yeşil çayın yaprakları, siyah çaya göre çok daha az işlem görür. Aynı bitkiden elde edilen siyah çay için yapraklar yavaş yavaş kurutulur, yeşil çay ise yaprakların toplanır toplanmaz kavrulup hızla kurutulması ile elde edilir. Siyah çay kurutulurken oksijenle tepkimeye girer, yeşil çayın ise tepkimeye girmesine izin verilmez.Yeşil çay bitkisinin yaprakları, taze ve yeşil rengini kaybetmez. Her iki çayda da kafein bulunur, ancak yeşil çaydaki kafein oranı daha düşüktür.

Yeşil Çay Çeşitleri

Chun Mee:  Çin kökenli olan bu yeşil çay uzun, yuvarlak yapraklı bir çaydır.

Green Monkey: Çin’in kuzeyinde yeralan Fujian şehrindeki Tai-Mu dağları bu nadir bulunan çaya ev sahipliği yapar.

Bancha: Bancha Japonya’da yetişen ve çok pahalı olmayan bir çeşit yöresel yeşil çaydır. Bu çay Sencha’nın üretimi esnasında meydana gelmiştir ve iri tanelidir, kafein miktarı az tanin miktarı bakımından zengindir.

Gunpowder: Sert, yaprakları sıkıca rulo haline getirilmiş bir yeşil çay çeşididir.

Green Mu Dan: Yeşil çay gülü olarak da bilinir. Bir çay gülü 50 küçük filizin biraraya getirilip bağlanmasıyla oluşturulur. Üzerine sıcak su döküldüğü zaman güzel, hoş bir aroma açığa çıkar

Çok Özel Yeşil Çay Çeşitleri

Dragon Pearl: Oldukça nadir bulunan özel bir yeşil çaydır. Elle rulo haline getirilerek elde edilir.

Gu Zhang Mao Jian: Quishui nehri boyunca uzanan Wuyi dağlarında yetişen bir yeşil Çin çayıdır. Hafif tatlı, kestane tadında bir çaydır. Baharda 10 gün içerisinde hasat edilir ve hafif fermente edilir.

Genmaicha: Kavrulmuş esmer pirinç ve patlamış mısır içeren bir yeşil Japon çayıdır.

Green Pekoe: Çin’in Fujian şehrinde yetişen; ince, dikkatlice rulo şekline getirilmiş sivri uçlu yaprakları olan bir yeşil çay çeşididir.

Gyokuro: Ince çiğ damlası olarak bilinen çok özel bir yeşil Japon çayıdır. Tanin miktarını azaltmak ve kafein miktarını arttırmak için hasat öncesi bu bitkiler pirinç hasırlar veya folyo ile gölgelik yapılarak ışıktan korunur.

Hui Ming: Hui Ming çayı adını Çin’in güneyinde bulunan Zhejiang şehrindeki Juingningde bulunan Huiming tapınağından almış olan bir yeşil çaydır.

Lung Ching: Düz, uzun yapraklı yeşil Çin çayıdır. Yapraklar ilk önce parmaklar ile gerilir ve düz olarak basılır.

Matcha: Yeşil toz haline getirilmiş Japon çaylarıdır, Japonlar genelde bu çayı törenlerde kullanır. Kuvvetli bir aromaya sahip olması için toplanmadan önce bir süre gölgede yetiştirilirler. Çok değerli ve özel bir çaydır.

Pi Lo Chun: Telimsi yapraklı, farklı taze bir kokusu olan ve meyve tadında yeşil bir çaydır

Sencha: Uzun, düz yaprakları olan Japonya’ daki en popüler çay çeşididir. Japon Sencha’sı taze hafif tatlı bir tada sahipken Çin Sencha’sı taze esrarı anımsatan ve oldukça aromatik bir lezzettedir.

Silver Sprout: Hilal şeklinde yaprakları olan, sarı-yeşil renkte çözelti oluşturan ve oldukça taze, hafif aromalı bir yeşil çay çeşididir.

Young Hyson: Çin’in Zhejiang şehrinde yetişen bir yeşil Çin çayıdır. Kalın, yeşil- sarı yapraklar proses esnasında ince, uzun rulolar haline getirilir. Çözeltisi koyu yeşil renklidir.

OOLONG ÇAYI

Siyah çay ile yeşil çay arasında yer alır. Siyah çay kadar fermente olmasına izin verilmeden nemi %5’e düşecek kadar kurutulur. Birçok farklı çeşidi vardır.

Kokicha (kukicha): Özel ve farklı bir Japon çayıdır. Oolong çayının bazı özel prosesler ile tekrar sıkıştırılmadan önce ufaltılır ve küçük, uzunlamasına parçalar halinde kesilir.

SİYAH ÇAY

Pekoe: Çay fidanının ikinci yaprağından üretilen bir siyah çay çeşididir.

Dimbula: Sri Lanka’da Dimbula bölgesinde yetişen birinci sınıf siyah bir çaydır.

Dooars: Hindistan’ın kuzey bölgelerinde yetişen ve Assam ‘ın batısında yerleşmiş olan bir siyah çay çeşididir.

English Breakfast: Assam ve Seylan (ceylon) çaylarının harmanlanmasıyla elde edilen bir siyah çaydır.

Hazelbank: Hindistan’ın Assam bölgesindeki canlı küçük bahçelerde yetiştirilen bu ürünler dünyanın en iyi siyah çaylarından biridir.

Keemun: Küçük, ince ve siyah yapraklı tatlı bir aroması olan klasik Çin çayıdır. Kafein miktarı diğer siyah çay çeşitlerinden daha azdır. Tanen miktarı az olduğu için Rus çaylarında bileşen olarak kullanılır.

Muscatel: Darjeeling bölgesinden gelen bir siyah çaydır, ikinci kızarma döneminden sonra toplanır.

Pettiagalla: Nefis bir tadı olan ve uzun tel gibi yaprakları ile oldukça aromatik bir siyah çaydır. Ekili olduğu alan Balagonda bölgesinden 1000 m yükseklikte yer almaktadır. Çok değerlidir.

PU ERH (Pu-er) ÇAYI

Pu-erh, Pu’erh, Puer veya Bolay Çay Çin’de Yunnan Simao yakınındaki Pu’er bölgesinden adını almış olup, Camellia sinensis’in geniş yapraklı varyetelerinden geleneksel yöntemlerle elde edilen bir çay tipidir. Pu-erh çayı, işleme metodu veya yıllandırılma süresine bağlı olarak ya ham/yeşil (sheng) olarak yada olgunlaştırılmış /yıllanmış (shou) olarak satılır. Sheng veya Shou pu-erh ya bir yeşil çay yada ikinci kez fermente olmuş çay olarak, çayın oksidasyon derecesine göre kabaca sınıflandırılır. Pu-erh’in tüm tipleri ilk olarak, Güney Yunnan dağlarında bulunan geniş yapraklı Camellia sinensis varyetelerinden okside olmamış yeşil çay tarzında işlenir ve “maocha” olarak adlandırılır. Maocha, yıllanış pu-erh’i üretmek için preslenmeden önce birkaç ay süreyle ön olgunlaştırmaya tabi tutulur (bu işlem halk arasında yaygın olarak pişirme olarak adlandırılır) ve bu olgunlaştırma periyodunun ardından direkt olarak preslenerek ham pu-erh elde edilir.

Pu-Erh

Bu şekilde olgunlaştırılmış ve işlenmemiş pu-erh’ler teknik olarak bir yeşil çay tipidir. Buna karşın işlenen ve daha uzun süre yıllandırılan pu-erh’ler ise likörlerinin koyu kırmızı renklerine bağlı olarak siyah çayların bir alt kategorisi olarak sınıflandırılır. Bununla birlikte bu iki pu-erh formu, serbest radikallerin oksidasyonu ile birlikte çayda bakteriyel fermantasyona neden olan (yoğurt ve peynirde olduğu gibi) organizmalarında gelişimiyle ikinci bir oksidasyona maruz kalmış olurlar ve böylece eşsiz tada sahip olan bir çay elde edilmiş olur. Çin’de ki kırmızı çay (red tea) tam okside olan çay olarak bilinir ki bu nedenle pu-erh bazen kırmızı çay olarak da sınıflandırılmasına ve pazardaki statüsü ile kalite standardı olarak diğer siyah çaylardan pu-erh’i ayırmak için çaba sarf eden pu-erh üreticileri arasında tartışmalara neden olur.

Pu Erh: (Pou Nei); Çin’in Yunnan şehrinden gelen, güçlü bir lezzeti olan, dolgun yapraklı bir çay çeşitidir. Bu çay ismini Pu Erh kentinden almıştır, toprağımsı bir aroması vardır. Pu Erh genellikle geleneksel metotlar ile üretilir ve bunlar yaklaşık 2000 yıl önceden beridir Çin’de kullanılmaktadır.

Banzhang: 4 sene bekletilerek yıllandırılmış çok değerli bir Pu-erh çay cinsidir.

Lapsang Souchong: Çam agacı kökünün dumanı ile tatlandırılmış, siyah klasik bir Pu-erh Çin çayıdır.

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Bu site, istenmeyenleri azaltmak için Akismet kullanıyor. Yorum verilerinizin nasıl işlendiği hakkında daha fazla bilgi edinin.

The way of tea