Muhtemelen tüm çay yapraklarının doğal olarak kafein içerdiğini bir çoğumuz biliyor. Bir başka deyişle, oksidasyon seviyelerine bağlı olarak, çay yapraklarının içlerinde az veya çok kafein vardır. Siyah çaylar, en çok oksitlenen çay yaprakları olmakla birlikte, en yüksek kafein seviyesine sahip çay türüdür. Bu kafein seviyesi daha az okside olmuş oolong, yeşil ve beyaz çaylarda azalır.
Ancak, medeniyetimiz çay yapraklarını kafeinsiz hale getirmenin yollarını da buldu, böylece çay kafeine duyarlı olanlar için öğleden sonraları bir kupa çay içmeyi keyifli hale getirdi. Her çay türü için kafeini almak mümkün olmayabilir, ancak çoğunlukla kafeinsiz siyah ve yeşil çaylar bulabilirsiniz.
Kafeinsiz Çaylar ve Dekafeine Çaylar
Genellikle birbirinin yerine kullanılabilen bu iki terim aslında eş anlamlı değildir. Kafeinsiz çayların dekafeine çaylardan farklı olduğunu bilmelisiniz. Dekafeine çaylar kafeinsiz diye anılmasına rağmen, içinde hala bir miktar (fincan başına genellikle 2 mg) kafein bulunur. Kafeinsiz çaylar doğal olarak kafein içermez. Bunlar nane çayı, rooibos, papatya vb. gibi bitkisel çay türleridir.
Kafeinsiz çay mı? Çaydan Kafein Alma Yöntemlerini Keşfedin.
Dört farklı yöntem ile çaydan kafein alınabilir: metilen klorür, etil asetat, karbon dioksit ve su işleme. Burada, her birinin nasıl çalıştığını ve sürecin çay ve çay aroması üzerindeki etkisinin ne olduğunu kısaca anlatacağız.
Metilen Klorür ile Kafeinsiz Çay Yapımı
Suyu (kafeini uzaklaştırmak için kullanılır) metilen klorür içine batırılarak uygulanan bu yöntem sonrasında suyu aromaların yeniden absorbe edilebilmesi için çayın içine geri dökmek suretiyle kafein alınımı gerçekleştirilir. Metilen klorürün mümkün olan en iyi ve en sağlıklı kafeinsizleştirme yöntemi olmadığına inanılmaktadır, ancak bu işlem çayın orijinal lezzetini diğer yöntemlerden daha fazla muhafaza etmek için kullanılabilen başarılı bir yöntemdir. Bazı ülkelerde bu şekilde muamele edilmiş çayların ithal edilmesi yasaktır.
Etil Asetat ile Kafeinsiz Çay Yapımı
Etil asetat kullanılarak işlenen çay genellikle “doğal olarak kafeinsiz” şeklinde adlandırılır, çünkü etil asetat çayın içinde doğal olarak bulunan bir kimyasaldır. Çözelti aynı zamanda kafeinin metilen klorür işlemiyle aynı şekilde çıkarıldığı bir çözücü olarak da kullanılır. Bu kafeinsizleştirme yöntemindeki problem, etil asetatın, kafeinsizleştirme işleminden sonra çıkarılmasının çok zor olmasıdır ve bu çayı tadanlar bazen bu şekilde muamele edilmiş çayı kimyasal bir tada sahip bir çay olarak tanımlarlar.
Karbondioksit (CO2) Çay Kafeinsizleştirme
Doğal bir kafeinsizleştirme yöntemi olarak bilinir ve hala çay lezzetlerini ve sağlık yararlarını muhafaza eden en güvenli kafeinsizleştirme şeklidir.Bu yöntemle kafeinsizleştirebilmek için doğal bir gaz olan karbondioksid buharlaştırılarak çayın kafeini alınır. Yüksek basınçta ve yüksek sıcaklıkta karbondioksit, CO2’nin bir solvent haline geldiği ve kritik olmayan küçük molekülleriyle, küçük kafein moleküllerini çektiği ve çay yapraklarından çıkardığını söyleyebiliriz. Lezzet molekülleri daha büyük olduğundan, bozulmadan kalırlar, bu yüzden bu işlem çayın lezzetini en iyi şekilde korur. Chado’da satılan iki çeşit kafeinsiz çay olan Kafeinsiz Earl Grey ve Kafeinsiz English Breakfast çaylarında bu metot kullanılmaktadır.
Su İşleme ile Çayı Kafeinsizleştirme
Su ile çaydan kafein alınması çok tercih edilen bir yol değildir. Kafein çaydan bir süre sıcak suya sokularak kafein uzaklaştırıldıktan sonra, ortaya çıkan çözelti bir karbon bir filtreden geçirilir. Daha sonra, aromaların ve yağların yeniden emilmesi için su, çayın içine geri döndürülür. Kafeinsiz çay işlemeyi deneyenler, bu çayların tadını “sulandırılmış” olarak tanımlarlar.
